Legendarna historia Barcina sięga 997 roku. W drodze do Prus i Warmii, pod wzgórzem, zwanym dzisiaj Górą św. Wojciecha, zatrzymał się na odpoczynek biskup Wojciech. W drodze powrotnej konie wiozące ciało w tym samym miejscu zatrzymały się nie chcąc iść dalej. Mieszkańcy usypali kopiec. Wśród zabytków Województwa Kujawsko-Pomorskiego odnajdujemy cmentarz rzymsko – katolicki parafii pw. św. Jakuba Większego w Barcinie i zespoły parkowo-pałacowe w Krotoszynie i Piechcinie.
Barciński cmentarz parafialny założony został na powierzchni 1,36 ha w drugiej połowie XIX wieku, z tego okresu pozostała figura Matki Boskiej i dwa wolno stojące nagrobki. Bramę wzniesiono na początku XX w., kaplicę w 1950 roku, a metalowy krzyż jest współczesny. Tuż za bramą główną zlokalizowana jest najstarsza część nekropolii i najdawniejsze groby. Po prawej stronie wznosi się kapliczka słupowa murowana z końca XIX wieku z cegły klinkierowej z figurami św. Józefa i Matki Boskiej oraz tablicą drewnianą ku czci fundatora cmentarz Józefa Nowaka. Do zabytkowych obiektów cmentarza należy kaplica-grobowiec rodziny Stankowskich, w której pochowany został miejscowy proboszcz ks. Henryk Stankowski (1834 – 1892). Na cmentarzu spoczywają dawni włodarze miasta, nauczyciele i wychowawcy, ludzie tworzący historię miasteczka i Polski.
Kościół pw. Świętego Jakuba Większego w Barcinie w stylu neogotyckim został zbudowany z cegły w latach 1901-1903. Konsekrowany przez kardynała Stefana Wyszyńskiego 16.06.1950 r. W parafii znajduje się plebania i dom katolicki (1930 r.), w którym mieści się salka katechetyczna im. bł. Jana Pawła II.
Zachowany do dzisiaj pałac w Krotoszynie stoi na starym zrębie barokowym z drugiej połowy XVII wieku. Jest to budynek murowany, dwukondygnacyjny, otynkowany, elewacją frontową zwrócony na wschód. Krotoszyn swój największy rozkwit przeżywał, gdy jego właścicielem była rodzina Brzeskich. W 1870 roku Brzescy zlecili Antoniemu Denizotowi zaprojektowanie i wykonanie parku. Jego obszar otoczony był zachowanym do dzisiaj murowanym parkanem. Z pierwotnej zabudowy pozostał dwór i układ dawnego folwarku. W centralnej części parku pozostała aleja grabowa prowadząca z północy na południe. Najstarsze drzewa mają ponad 150 lat.
Układ architektoniczny starego miasta w Barcinie. Znajduje się pod ochroną konserwatora zabytków i obejmuje obiekty i domy zlokalizowane przy ulicach Plac 1.Maja, Wyzwolenia, Kościelnej, 4.Stycznia, św. Wojciecha, Pałuckiej i Żnińskiej. Najciekawszymi są Szkoła Podstawowa nr 1 im. dr. Stanisława Krzysia (1893), neogotycki kościół parafialny pw. św. Jakuba Większego (1901-1903), Bank Spółdzielczy (ok. 1900), zespół poczty (pocz. XX w.), remiza strażacka (1927 – dziś stanica żeglarska), zespół dworski przy ulicy Dąbrowieckiej (ok. poł. XIX wieku), mleczarnia (k. XIX w) i młyn (1900).
Kurhan w Złotowie. Pan Alojzy Rybczyński odkrył na gruncie szkolnym w Złotowie w latach pięćdziesiątych XX wieku grobowiec megalityczny kultury amfor kulistych z epoki kamienia gładzonego, sprzed około 4 tys. lat. Złotowski zabytek jest starszy od wykopalisk biskupińskich o 1500 lat.
Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Barbary w Piechcinie. W 1980 roku piechcńska parafia erygowana została przez kardynała Stefana Wyszyńskiego. Kościół parafialny wybudowano w latach 1980-1991, a konsekrowano w 1991 r. Plebania połączona z domem katechetycznym powstała w latach 1980-1991.
Kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Barcinie. Parafia została erygowana przez ks. kard. Józefa Glempa 01.12.1982 r.
Zespół pałacowo-parkowy w Młodocinie. Obiekt stanowiący własność prywatną jest zlokalizowany 6 km na zachód od Barcina przy drodze nr 251 Inowrocław – Żnin. Dwór zdobiony jest od frontu portykiem kolumnowym dźwigającym balkon. Otoczony jest parkiem o powierzchni 1,2 ha składającym się głównie z wiązów szypułkowych, klonów pospolitych, jesionów wyniosłych, lip drobnolistnych, robinii akacjowych.
Konstrukcja w Procesie VII. Od 18 czerwca do 2 lipca 2000 roku w Województwie Kujawsko-Pomorskim trwała Konstrukcja w Procesie VII pt. “Ta ziemia jest kwiatem” (This earth is a flower). Organizatorami przedsięwzięcia artystycznego były Okręgowe Muzeum im. Leona Wyczółkowskiego z Bydgoszczy, Międzynarodowe Muzeum Artystów z Łodzi i Klub “MÓZG”. Do Barcin przyjechał Randy Jewart z Pitsburga. Amerykański artysta stworzył monumentalną rzeźbę z brył wapiennych. Główną część rzeźby stanowią trzy głazy obudowane ogromną ilością mniejszych odłamków skalnych przymocowanych betonem.
Zbiorowa Mogiła Pomordowanych Polaków w latach 1939-1945 na cmentarzu parafialnym w Barcinie. Pomnik ku czci poległych Powstańców Wielkopolskich i pomordowanych w okresie okupacji mieszkańców Mamlicza. Tablica Pamięci Narodowej na budynku Szkoły Podstawowej nr 1 w Barcinie ku czci Franciszka Rzepki z Barcina, Jana Markiewicza z Pturka i Franciszka Nowakowskiego ze Słaboszewka rozstrzelanych 20.09.1939 r. Tablica pamiątkowa na budynku mieszkalnym przy ulicy 4.Stycznia w Barcinie, w którym powstańcy przygotowywali miejscowe plany Powstania Wielkopolskiego i skąd 04.01.1919 r. wyruszyli do walki. Pomniki powstańca wielkopolskiego Feliksa Wiśniewskiego i Franciszka Rzepki na cmentarzu parafialnym w Barcinie.
Wspomnieć warto dom Jakuba Wojciechowskiego przy ulicy Kościelnej w Barcinie oraz przydrożne kapliczki i krzyże, które odnajdujemy w Wolicach (kapliczka murowana, ok. 1900), Krotoszynie (kapliczka murowana ok. 1930), Pturku, Młodocinie, Złotowie, Dąbrówce Barcińskiej (kapliczka mur, pocz. XX wieku), Piechcinie, Knieji, Zalesiu Barcińskim (kapliczka murowana pocz. XX w).
Gmina Barcin była miejscem, w którym żyli przedstawiciele wyznań: rzymsko-katolickiego, mojżeszowego i ewangelickiego. Przypominają o tym okolice ulicy Żnińskiej (dawniej Cmentarna) i Podgórnej w Barcinie. Przy ul. Podgórnej jest nieczynny cmentarz żydowski z tablicą upamiętniającą społęczność żydowską miasta, z którego rozciąga się widok na Barcin i dolinę Noteci. Stojąc na kirkucie na odcinku kilkuset metrów widzimy trzy cmentarze trzech różnych kultur.