Skąd się wziął zalany kamieniołom w Piechcinie?
W 1860 roku przy wierceniu nowej studni w posiadłości ziemskiej Bielawy natrafiono na przeszkodę nie do pokonania. Była to zbita warstwa kamienia wapiennego. I właśnie ta studnia, która z ową chwilą zmieniła swoje przeznaczenie, stała się pierwszymi drzwiami przyszłej kopalni, a ta z kolei – wielkich zakładów kujawskich. Pierwsza produkcja była bardzo skromna, a narzędzia pracy mało skomplikowane. Były to po prostu kilof, łom do kruszenia skały i taczka do załadunku urobku. Właścicielem połączonych majętności Bielawy, Piechcin i Aleksandrowo stał się wówczas Ryszard Holtz, który utworzył fabrykę pod nazwą „Handsdorfer Kalkwerke Firma Holtz i Spółka”. W 1888 roku przejęły ją Gogolińsko-Gorażdżańskie Zakłady Wapiennicze z siedzibą we Wrocławiu. W tym samym roku przystąpiono do budowy dwóch pieców kręgowych typu Hoffmana. Eksploatacja kamienia w tym okresie nie była skomplikowana. Wierzchnią warstwę piasku względnie gliny usuwano ręcznie. Skałę urabiano również ręcznie za pomocą żelaznych pik, którymi wybijano otwory dla założenia ładunków wybuchowych. Przełomowy dla fabryki był rok 1909. Zbudowana została własna siłownia. W tym czasie powstały nowe kamieniołomy.
Wojna światowa nie oznaczała zastoju w produkcji. W latach 1914-1917 utrzymywała się ona na poziomie średniej przeciętnej zakładu. Okres 1919-1921 był jedną z najsmutniejszych kart Piechcina. Mimo zakończenia wojny i porażki Niemców poznańskie pozostawało nadal pod ich wpływami. Wybuchło Powstanie Wielkopolskie. Fabryka została unieruchomiona. W 1922 roku powstała polska spółka akcyjna „Fabryka Wapna i Cementu Piechcin. Towarzystwo Akcyjne w Piechcinie pod Pakością”. Produkowano wapno budowlane, hydrauliczne, nawozowe dla rolnictwa i kamień wapienny. Prezesem i jedynym członkiem zarządu oraz dyrektorem zakładu był inż. Władysław Namysłowski. Spółka istniała tylko do 1 września 1939 roku.
22 stycznia 1945 roku, dzień po wyzwoleniu, powstał Fabryczny Komitet sprawujący kierownictwo fabryką w składzie: Wincenty Hemmerling, Ignacy Hałas, Walerian Czajkowski, Ludwik Woźniak, Józef Błaszak. Przejęcie zakładów przez władze polskie nastąpiło 20 marca 1945 roku. W 1948 roku dyrektorem zakładów został młody laborant pochodzący z Piechcina inż. Henryk Hałas. Wydobywano kamień z przeznaczeniem na sprzedaż oraz produkowano wapno suchogaszone. W 1951 roku nastąpiło połączenie konkurujących ze sobą w okresie międzywojennym zakładów w Piechcinie i Wapiennie. Utworzono „Zakłady Przemysłu Wapienniczego Piechcin – Wapienno”.
Przełomowy dla zakładów wapienniczych Piechcina i Wapienna był 1956 rok. Zapadła wtedy decyzja w sprawie modernizacji zakładów poprzez wprowadzenie pełnej mechanizacji przy urabianiu skały w kamieniołomach. Postanowiono także wybudować nowoczesny zakład przeróbczy wyposażony w piece obrotowe celem wykorzystania użytkowych odpadów kamienia wapiennego do produkcji wapna hydratyzowanego i nawozowego. W lipcu 1959 roku został oddany do eksploatacji zmodernizowany kamieniołom w Wapiennie. Następnie powstała Kopalnia Bielawy oraz Cementownia „Kujawy”. 2 października 1969 roku decyzją ministerstwa utworzono Kombinat Cementowo-Wapienniczy „Kujawy” w Bielawach. W sześć lat później uruchomiony został oddział produkcji wapna „Bielawy II” z dwoma piecami typu „Maertz”. Kombinat wywarł ogromny wpływ na rozwój gminy Barcin. W latach osiemdziesiątych kondycja KCW „Kujawy” uległa pogorszeniu. Brak mazutu unieruchomił wypał klinkieru. Pojawiła się konieczność modernizacji. W 1991 roku KCW Kujawy przekształcono w jednoosobową spółkę skarbu państwa. W 1995 roku kombinat sprywatyzowano, a jego nowym właścicielem stała się francuska grupa Lafarge.
Opracowane na podstawie Kroniki Kujawskich Zakładów Przemysłu Wapienniczego w Bielawach autorstwa Bronisława Czajkowskiego.
Zalany kamieniołom w Piechcinie
