3 marca 2006 roku sześćdziesięciu siedmiu słuchaczy i kilkunastu gości uczestniczyło w inauguracji Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Barcinie. Profesor Roman Ossowski z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy wygłosił wykład „Uniwersytet Trzeciego Wieku w życiu osoby w okresie późnej dorosłości” i wręczył słuchaczom indeksy.
Uniwersytet Trzeciego Wieku w Barcinie powstał z inicjatywy pana Stanisława Nowika z Klubu Seniora „Wrzos”. W skład pierwszej Rady Słuchaczy weszli Jerzy Kosmalski, Halina Rydlewska, Mirosława Wiśniewska, Bogdana Pieczyńska i Grażyna Konarzewska. Wsparcia merytorycznego i organizacyjnego udzielili Urząd Miejski w Barcinie, Miejski Dom Kultury, Wojewódzki Ośrodek Kultury i Ogólnopolskie Stowarzyszenie Seniora w Bydgoszczy.
W latach 2006-2019 Przewodniczącym Rady Słuchaczy UTW w Barcinie był Jerzy Kosmalski. Obecnie uczelnią kierują Przewodnicząca Zofia Jesionowska, Kunegunda Jędykiewicz, Teresa Kubacka-Wróblewska, Genowefa Jakubowska, Krystyna Maria Gałęzewska, Zenona Cesarz, Bożena Kłopocka i Alojzy Grobelny.
Na UTW w Barcinie wykładali specjaliści od prawa, historii, ekologii, medycyny, psychologii, psychiatrii, socjologii, ekonomii, filologii, etyki, muzykologii, chóralistyki, geriatrii i geografii. Od 2012 roku słuchacze uczestniczą w zajęciach z tańca nowoczesnego, informatycznych, wokalnych, teatralnych, malarskich, rękodzielniczych i origami. W formie zabawy uczą się języka angielskiego, niemieckiego i rosyjskiego. Uprawiają nordic walking, gimnastykę oraz brydża sportowego. Uniwersytet dla seniorów działa przy Miejskim Domu Kultury, a jego filia funkcjonuje w Piechcinie.
Celem Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Barcinie jest aktywizacja intelektualna, psychiczna, społeczna i fizyczna osób starszych, inspirowanie ich do zdobywania nowej wiedzy i umiejętności poprzez wykłady, odczyty, warsztaty, zajęcia, rajdy, wycieczki i spektakle.